Ô nhiễm không khí là gì, có mấy loại ô nhiễm không khí ?
Khi thế giới trở nên ngày càng nóng hơn và đông đúc hơn, kết hợp với khí thải của các động cơ trong ngành công nghiệp nặng và một nửa dân số thế giới chưa tiếp cận với nhiên liệu và công nghệ sạch và đang phải sử dụng bếp lò, đèn với khí thải gây ô nhiễm không khí. Ô nhiễm không khí thường tách thành hai loại: ô nhiễm không khí ngoài trời và ô nhiễm không khí trong nhà.
Ô nhiễm không khí ngoài trời
Ô nhiễm không khí ngoài trời do các tác nhân gây ra:
- Các hạt mịn được sản xuất bằng cách đốt nhiên liệu hóa thạch (tức là than và dầu mỏ được sử dụng trong sản xuất năng lượng)
- Các khí độc hại (sulfur dioxide, nitơ oxit, carbon monoxide, hơi hóa chất, v.v.)
- Hiệu ứng nhà kính trên mặt đất (một dạng phản ứng của oxy và là thành phần chính của khói bụi đô thị)
- Khói thuốc lá
Theo số liệu theo thống kê của tổ chức WHO: Ô nhiễm không khí xung quanh chiếm khoảng 4.2 triệu ca tử vong mỗi năm do đột quỵ, bệnh tim, ung thư phổi và các bệnh hô hấp mãn tính.
Khoảng 91% dân số thế giới sống ở những nơi có mức chất lượng không khí vượt quá giới hạn. Trong khi ô nhiễm không khí xung quanh ảnh hưởng đến các nước phát triển và đang phát triển như nhau, các nước thu nhập thấp và trung bình phải chịu gánh nặng cao nhất, với số lượng lớn nhất ở khu vực Tây Thái Bình Dương và Đông Nam Á.
Ô nhiễm không khí gia đình
Ô nhiễm không khí gia đình liên quan đến phơi nhiễm với các hạt, oxit carbon và các chất ô nhiễm khác được mang theo bởi không khí hoặc bụi trong nhà. bao gồm:
- Khí (carbon monoxide, radon, v.v.)
- Sản phẩm gia dụng và hóa chất
- Vật liệu xây dựng (amiăng, formaldehyd , chì , v.v.)
- Các chất gây dị ứng trong nhà ngoài trời (gián và chuột, v.v.)
- Khói thuốc lá
- Nấm mốc và phấn hoa
Trong một số trường hợp, ô nhiễm không khí ngoài trời có thể xâm nhập vào nhà bằng cách mở cửa sổ, cửa ra vào, thông gió, v.v. Ô nhiễm không khí gia đình là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh và tử vong sớm ở các nước đang phát triển.
Theo số liệu theo thống kê của tổ chức WHO : Tiếp xúc với khói từ các đám cháy nấu ăn gây ra 3,8 triệu ca tử vong sớm mỗi năm, chủ yếu ở các nước thu nhập thấp và trung bình. Việc đốt các nhiên liệu như phân, gỗ và than trong bếp lò không hiệu quả hoặc lò sưởi mở tạo ra nhiều chất gây ô nhiễm gây hại cho sức khỏe, bao gồm các hạt vật chất (PM), metan, carbon monoxide, hydrocarbon đa lượng (PAH) và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCdau62Ngay cả việc đốt cháy dầu hỏa trong đèn dầu đơn giản cũng tạo ra lượng khí thải đáng kể.
Vật chất hạt là một chất gây ô nhiễm đặc biệt quan tâm. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh mối quan hệ trực tiếp giữa phơi nhiễm với PM và các tác động sức khỏe tiêu cực. Các hạt có đường kính nhỏ hơn (PM2,5 hoặc nhỏ hơn) thường nguy hiểm hơn và các hạt siêu mịn (đường kính một micron trở xuống) có thể xâm nhập vào các mô và cơ quan, có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe hệ thống cao hơn.
Tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm không khí trong nhà có thể dẫn đến một loạt các kết quả bất lợi cho sức khỏe ở cả trẻ em và người lớn, từ các bệnh về đường hô hấp đến ung thư đến các vấn đề về mắt. Thành viên của các hộ gia đình phụ thuộc vào nhiên liệu và thiết bị gây ô nhiễm cũng có nguy cơ bị bỏng, ngộ độc, chấn thương cơ xương và tai nạn cao hơn.
Những ảnh hưởng sức khỏe có liên quan đến ô nhiễm không khí?
Trong 30 năm qua, các nhà nghiên cứu đã khai quật được một loạt các hiệu ứng sức khỏe được cho là có liên quan đến phơi nhiễm ô nhiễm không khí. Trong số đó có các bệnh về đường hô hấp (bao gồm hen suyễn và thay đổi chức năng phổi ), bệnh tim mạch, kết quả thai kỳ bất lợi (như sinh non) và thậm chí tử vong.
Vào 2013, Tổ chức Y tế Thế giới WHO kết luận rằng ô nhiễm không khí ngoài trời là một trong những tác nhân gây ung thư cho con người.
Báo cáo mới đây của Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát triển (OECD) công bố, đến năm 2050, số ca tử vong do ô nhiễm không khí sẽ chạm mốc 10 triệu người. Lý do được các chuyên gia đưa ra là, bởi thời tiết ấm hơn sẽ là nhân tố giúp gia tăng phản ứng hóa học sản xuất nhiều chất gây ô nhiễm.
Ô nhiễm không khí liên quan đến biến đổi khí hậu như thế nào?
Ô nhiễm môi trường đang thực sự là một mối đe dọa hàng đầu đối với con người hiện nay, nó đặc biệt nguy hiểm đối với các thành phố lớn với dân cư rất đông và xa hơn là khí hậu của toàn cầu ảnh hưởng. Việc Trái đất đang ngày một nóng lên là kết quả của ô nhiễm không khí.
Trong năm 2019 xảy ra nhiều vụ cháy rừng nghiêm trọng ở indonesia và cháy rừng Amazone, Chỉ riêng đầu năm 2020, đã xảy ra vụ cháy rừng nghiêm trọng tại Úc khiến 5 triệu hecta rừng chưa kể nhiều thiệt hại về người và kinh tế, khiến môi trường sống ở Úc và các nước lân cận bị ảnh hưởng rất nặng nề và cần thời gian rất lâu để môi trường sống phục hồi. Thậm chí, những đám khói ô nhiễm lớn đến mức có thể quan sát bằng mắt thường tại các trạm không gian ngoài Trái đất.
Tại Việt Nam, tình trạng ô nhiễm khủng khiếp đang bao trùm ở các thành phố lớn Việt Nam. Tại Hà Nội, chất lượng không khí được ghi nhận qua ứng dụng quan trắc PAM Air ở cấp độ 5 trong thang đo cấp độ 6 vào ngày 13.12.2019 (theo báo tuổi trẻ) khiến người dân đang quay cuồng tìm kiếm những thiết bị làm sạch không khí để tránh các bệnh liên quan đến đường hô hấp.
Làm thế nào tôi có thể giảm nguy cơ tiếp xúc với ô nhiễm không khí?
Ô nhiễm không khí trong nhà có thể được giảm bớt bằng cách đảm bảo rằng nhà của bạn được thông gió tốt và được làm sạch thường xuyên để ngăn ngừa sự tích tụ của các tác nhân như bụi và nấm mốc. Mọi người nên thường xuyên vệ sinh, loại bỏ bất kỳ chất gây ô nhiễm và hoặc chất kích thích đã biết (bình xịt, dụng cụ vệ sinh nghiêm ngặt, vv,..) bất cứ khi nào có thể trong ngôi nhà của mình.
Phơi nhiễm ô nhiễm không khí ngoài trời có thể được giảm bằng cách kiểm tra Chỉ số chất lượng không khí (AQI) của một người, nên tránh khu vực giao thông thường xuyên kẹt xe và tránh khói thuốc lá.
Có nên sử dụng máy lọc không khí để giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí?
Khi mà sự ô nhiễm không khí đang ngày càng xu hướng tăng cao và báo động, những chiếc máy lọc không khí với nhiều tính năng hiện đại cung cấp nguồn không khí sạch cho hơi thở của gia đình hiện nay là rất cần thiết. Với những chiếc máy lọc không khí sẽ giúp bạn có được không gian trong lành, sạch sẽ nhằm bảo vệ tối đa sức khỏe của bạn và người thân.Tuy nhiên, đây là giải pháp cục bộ nhằm giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí ngay trong nhà của bạn. Vậy khi nào thì bạn nên cần sự hỗ trợ của những chiếc máy lọc không khí? Đây là câu hỏi rất được nhiều người quan tâm.
Những thành phố lớn, nơi đông dân cư, nhiều khói bụi
Tại những thành phố lớn hiện nay không chỉ riêng Việt Nam là những khu vực rất cần sử dụng thiết bị lọc không khí trong nhà vì những lý do sau:
- Những thành phố lớn có mật độ dân cư dày đặc, là khu vực rất đông dân cư với quỹ đất rất chật hẹp. Đa số người dân là nhập cư, nên ở những ngôi nhà nhỏ, phòng trọ nhỏ hoặc chung cư… những nơi ít thông thoáng và thiếu cây xanh.
- Lưu lượng giao thông dày đặc và thường xuyên kẹt xe sinh ra khói bụi độc hại phát tán cao trong không khí, ảnh hưởng đến sức khoẻ của người đi đường cũng như các hộ gia đình lân cận.
- Mùi hôi từ rác thải sinh hoạt hằng ngày. ở TP.HCM, bãi rác đa phước, quận Bình Chánh đã làm ảnh hưởng hàng chục ngàn người khu vực lân cận mà các nhà chức trách đang đau đầu tìm cách giải quyết.
- Các công trình nhà cửa, phố xá liên tục được xây mới cũng là nguồn phát tán bụi bặm, vi khuẩn mạnh mẽ. Khí thải từ các nhà máy, khu công nghiệp cũng vô cùng độc hại cho sức khoẻ của người dân. Ở Tp. HCM, các khu công nghiệp dày đặc và hiện nay việc quản lý các khu công nghiệp này chưa chặt chẽ dẫn đến khí thải chưa được xử lý dẫn đến ô nhiễm không khí môi trường xung quanh.
Để hạn chế khói bụi, mùi hôi ở khu vực thành phố, khu đông dân cư… thì máy lọc không khí có tính năng tạo ion, lớp than hoạt tính lọc mùi hôi là sự lựa chọn phù hợp cho gia đình bạn.
Những nơi sông nước có môi trường ẩm ướt
- Vùng sông nước, ven ao hồ, sông suối… là khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao, đây cũng là nơi có nhiều muỗi sinh sống. Tại các kênh rạch tại thành phố HCM hiện nay đang báo động vì ô nhiễm dòng nước dẫn đến nhiều mùi hôi khu vực xung quanh.
- Ở những môi trường cố độ ẩm cao, rất dễ sinh ra nhiều vi khuẩn không tốt và nấm mốc thường kí sinh trên tường ẩm và đồ vật hay tiếp xúc với môi trường này là tác nhân gây ảnh hưởng đến hệ hô hấp của các thành viên trong gia đình, đặc biệt là trẻ nhỏ và người cao tuổi.
Máy lọc không khí kết hợp diệt muỗi là lựa chọn thích hợp cho những khu vực này bởi ngoài khả năng lọc mùi, bụi bẩn, vi khuẩn, vi rút, diệt nấm mốc… máy còn tích hợp chế độ bắt muỗi nhờ miếng dán muỗi gắn trong thân máy.
Vào mùa lạnh và hanh khô
Ở nước ta, những khu vực như Miền Bắc, Tây Nguyên khi bước vào mùa lạnh, hay hanh khô thường sẽ có tình trạng bị tĩnh điện khi chạm vào quần áo hay chăn, thảm… Máy lọc không khí có thể giúp giảm tĩnh điện và hạn chế bụi bẩn bám vào đồ vật trong phòng.
Ngoài ra, tính năng tạo ẩm trong máy lọc không khí cũng sẽ hỗ trợ tăng thêm độ ẩm cho căn phòng quá khô hanh, hỗ trợ cung cấp ẩm cho da và tóc.
Những chiếc Máy lọc không khí nhiều tính năng phù hợp với từng môi trường cụ thể sẽ là một gợi ý giúp cho các bạn cải thiện được chất lượng không khí ngay tại nhà hay cơ quan làm việc của mình. Song song với việc này, các bạn hãy cố gắng tạo ra một môi trường xanh xung quanh phạm vi sinh sống để có được bầu không khí trong lành tự nhiên nhất.
Nếu như bạn và gia đình đang rơi vào những trường hợp nêu trên, chúng tôi khuyên bạn nên mua ngay một máy lọc không khí phù hợp để giúp cho hơi thở của bạn và gia đình đảm bảo. Thị trường có rất nhiều máy lọc không khí với nhiều tính năng và chất lượng. Chúc các bạn lựa chọn máy lọc không khí phù hợp với mình và gia đình.
